یک کتابدار کتابخانهی کودک و نوجوان باید چه بداند؟ و چه چیزی را یاد بدهد؟
تونی بازئو در مجموعه کتابهای کتابدار دوستداشتنی ما تصویری از یک کتابخانهی فعال را ترسیم میکند که خانمِ اسکوروپسکی کتابدارِ آنجاست؛ زنی جوان با موهای طلایی، عینک گربهای و گوشوارههای رُتیلی که چیزی به کسی یاد نمیدهد.
کتابدار باید دانش لازم برای ادارهی یک کتابخانهی فعال را داشته باشد. سازماندهی و فهرستنویسی کتابها بخشی از دانش پایهی کتابداری است. علاوهبراین، وقتی کسی کتابدارِ کتابخانهی کودک و نوجوان است، باید با ادبیات کودک و نوجوان، مراحل رشد کودکان و شیوههای ترویج کتابخوانی هم آشنا باشد.
خانم اِسکوروپسکی دانش پایه و مهارتِ تسهیلگری را دارد. او شرایطی را در کتابخانهی مدرسه فراهم میکند تا دانشآموزان در فرایند یادگیری نقش فعال داشته باشند و بتوانند با استفاده از امکانات کتابخانه نیازهایشان را برطرف کنند. او به جای پاسخ مستقیم به بچهها، آنها را راهنمایی میکند تا جواب سؤالهایشان را خودشان پیدا کنند. او به جای آوردنِ کتابها از توی قفسهها، به بچهها یاد میدهد که چطوری به کمک روش دیویی کتابها را سریع پیدا کنند.
خانم اسکوروپسکی شاد و خلاق و پرانرژی و پر از ایده و شیوه برای ترغیب کودکان به کتابخوانی است. او میتواند خودش را به اژدهایی تبدیل کند که در کتابخانه رژه میرود و دانشآموزان را به هیجان بیاورد تا در خواندن رقابت کنند. او میتواند بازی طراحی کند و آنچه لازم است کودکان دربارهی فهرستنویسی، انواع کتاب و رویکردهای مطالعه بدانند به آنها منتقل کند و یا نشان بدهد چگونه میتوان از فیلمهای تحقیقاتی یا اینترنت برای تکمیل پژوهش استفاده کرد و اعتبار اطلاعات آنها را سنجید.
داستانهای این مجموعهی چهار جلدی که با نامهای کتابدارمان چیزی به ما یاد نمیدهد، اژدهای خانم کتابدار، در اینترنت خواندم و جستوجوی یکهویی به روش دیویی با ترجمهی فرمهر منجزی از سوی انتشارات مبتکران (میچکا) منتشر شده است، در کتابخانهی مدرسه میگذرد. کتابخانهای که در آن خبری از فرمانِ هیس نیست و برعکس، پایگاه شادی برای دانشآموزان است. خانم کتابدار شخصیت محوری مجموعه است که روحیهای متفاوت دارد و این تفاوت را میتوان در نوع پوشش، رفتار و عملکرد او دید. از زلمزیمبوها و لباسهای عجیبوغریب بگیرید تا توجهاش به نیازهای کودکان. خلاصه، او تلاش میکند تا کتابخانه دریچهای باشد که دانشآموزان را در امنیت و آرامش با جهان بزرگتری روبهرو کند، جهانی سرشار از تنوع و شگفتی.
داستانهای این مجموعه مستقلاند و راوی هر داستان یکی از دانشآموزان مدرسه است؛ از هیو و لوئیس دوقلوهای کلاس چهارمی تا رابرت دانشآموز جدید مدرسه که آقای موفق کتابخانه نامیده میشود. از هانتِر هریس پسری که به جستوجوگری معروف شده و از آن بچههایی است که جواب سؤالهایش را در کتابها و مقالهها پیدا میکند تا پَتی لی که میخواهد بهترین کتابخوان کلاس بشود. کودکان در این مجموعه از قومیتها و نژادهای مختلف انتخاب شدهاند و تنوع فرهنگی را نشان میدهند. نویسنده در طراحی فعالیتهایی هم که داستان را پیش میبرد، به فرهنگ ملل مختلف توجه کرده است. علاوهبراین، آنچه مخاطبِ کتابخانهی کودک و نوجوان باید بداند، غیرمستقیم معرفی و توضیح داده شده است. از فهرست کتابها، سیستم جستوجو، برگهدان تا انواع کتاب، طبقهبندی و فهرستنویسی، بلندخوانی و دیگر فعالیتهای کتابمحوری که در کتابخانه انجام میشود. برای همین، مخاطبِ کتاب هم کودکان شش سال به بالا هستند و هم والدین و کتابداران و مروجان کتاب که میخواهند فرزندان و دانشآموزانشان را به خواندن علاقهمند کنند.
تونی بازئو با خلقِ یک محیط یادگیرنده در کتابخانه نشان میدهد که ارتباط کودک با کتاب موقعیت مناسبی را برای یادگیری در بستر زندگی فراهم میکند. از یادگیری نظم و استقلال تا پرسشگری و پژوهش. به نظر میرسد او معتقد است گروه و رقابتِ سالم میتواند یادگیری را تقویت کند. رقابتی که به همیاری و مشارکت و در نتیجه همدلی و صمیمیت منجر خواهد شد.
منبع: وینش
برای خرید کتاب جستوجوی یکهویی به روش دیویی از مجموعه کتابدار دوستداشتنی ما کلیک کنید.